Przegląd Urologiczny 2006/4 (38) wersja do druku | skomentuj ten artykuł | szybkie odnośniki
 
strona główna > archiwum > Przegląd Urologiczny 2006/4 (38) > Znaczenie stężenia naczyniowego czynnika...

Znaczenie stężenia naczyniowego czynnika wzrostu śródbłonka (Vascular Endothelial Growth Factor - VEGF) i tkankowego antygenu polipeptydowego (Tissue Polypeptide Antigen - TPA) w surowicy i w moczu u pacjentów z rakiem powierzchownym pęcherza moczowego, l

I Katedra i Klinika Urologii i Onkologii Urologicznej, Akademia Medyczna we Wrocławiu kierownik kliniki: dr hab. Romuald Zdrojowy, prof. nadzw.
II Katedra i Zakład Immunologii, Akademia Medyczna we Wrocławiu kierownik katedry: prof. dr hab. Antonina Harłozińska-Szmyrka

Wprowadzenie

Niejednorodność grupy powierzchownych nowotworów pęcherza moczowego wynika z różnorodnej biologii tych guzów oraz, co za tym idzie, z odmiennego przebiegu i rokowania. Są to z jednej strony powierzchowne, stosunkowo łagodne zmiany TaG1, a z drugiej naciekające zmiany o dużej złośliwości T1G3.

Stosowane dotychczas testy diagnostyczne badające czynniki obecne w moczu, w tym cytologia osadu moczu i ploidia DNA, oceniana w cytometrii przepływowej, mają bardzo ograniczoną przydatność. Dostępność moczu jako materiału do badania powoduje, iż czynniki prognostyczne oznaczane w moczu są najbardziej pożądane i użyteczne w codziennej praktyce.

Możliwość rozrostu zarówno pierwotnego guza, jak i przerzutów zależy przynajmniej częściowo od angiogenezy. Naczyniowy czynnik wzrostowy śródbłonka (VEGF) jest jednym z głównych mechanizmów sterowania angiogenezą. Z kolei tkankowy antygen polipeptydowy (TPA) jest białkiem związanym z komórkami nowotworowymi.

Jest markerem zarówno prawidłowego nabłonka, jak i nowotworów nabłonkowych, a jego obecność świadczy przede wszystkim o nasileniu proliferacji komórek nabłonka. Tkankowe stężenie TPA ulega podwyższeniu w wielu chorobach nowotworowych i zapalnych.

Cel pracy

Celem niniejszej pracy było porównanie stężeń VEGF i TPA w moczu i surowicy pacjentów leczonych dopęcherzową immunoterapią BCG. Ponadto oceniano korelacje badanych czynników ze stopniem zaawansowania guza, stopniem złośliwości i przebiegiem klinicznym (częstość nawrotów i progresji).

Materiał i metody

Materiał stanowiły: mocz i surowica pobrane od 66 chorych na powierzchowny nowotwór pęcherza moczowego oraz od 14 zdrowych ochotników. Przed leczeniem wykonywano cystoskopię z biopsją, badanie dwuręczne w znieczuleniu i USG. Próbki tkanek uzyskiwano w wyniku elektroresekcji przezcewkowej, a u 2 pacjentów (u których stwierdzono Ca in situ) w wyniku biopsji przezcewkowej. Zaawansowanie guza oceniano według klasyfikacji TNM z 1973 roku. BCG-terapię rozpoczynano miesiąc po resekcji.

Rycina 1
Średnie stężenie VEGF i TPA w surowicy i w moczu

Próbki krwi i moczu pobierano przed wykonaniem elektroresekcji guza. Stężenia VEGF i TPA badano metodą ELISA. Badania wykonywano podwójnie z każdej porcji moczu i surowicy, nierozcieńczonej i w odpowiednich rozcieńczeniach. Każdorazowo oznaczano także stężenie kreatyniny w moczu, które służyło do korygowania stężeń TPA i VEGF w moczu.

Wyniki

średni wiek badanych wynosił 65,9 lat (42-82 lata). Stężenia VEGF i TPA w surowicy nie różniły się pomiędzy grupą kontrolną i badaną grupą pacjentów, a także pomiędzy grupami o różnym stopniu zaawansowania guza (Ta vs T1) i pomiędzy grupami o różnym stopniu złośliwości raka (ryc. 1, ryc. 2). Różnicy nie stwierdzono także pomiędzy podgrupami: pacjentów, u których doszło do nawrotu i pacjentów bez nawrotu w okresie obserwacji trwającej średnio 50 miesięcy. Podobnie nie stwierdzono różnicy pomiędzy stężeniami VEGF i TPA w surowicy pacjentów, u których stwierdzono progresję (18/66 pacjentów) i w grupie pacjentów bez progresji.

Rycina 2
Stężenia VEGF i TPA w surowicy pacjentów z guzami pTa i pT1
Rycina 3
Stężenia VEGF w moczu w zależności od stopnia zaawansowania raka i stopnia złośliwości
Rycina 4
Stężenia VEGF w moczu pacjentów w zależności od przebiegu klinicznego

Stężenia VEGF i TPA w moczu chorych na raka pęcherza były znamiennie wyższe niż w grupie kontrolnej (ryc. 1). Wyższe były także stężenia VEGF i TPA w grupach pacjentów z wyższym stopniem zaawansowania guza, z wyższym stopniem złośliwości (ryc. 3). Znamiennie wyższe (w odróżnieniu od stężeń w surowicy) były także stężenia VEGF i TPA w moczu pacjentów, u których w przyszłości stwierdzano nawrót lub progresję choroby (ryc. 4).

Wnioski

Zastosowanie stężeń VEGF i TPA w moczu do przewidywania progresji choroby u pacjentów leczonych immunoterapią BCG pozwoli na wcześniejsze wyłączenie z leczenia zachowawczego grupy pacjentów o wysokim ryzyku i bardziej agresywne ich leczenie, co ostatecznie może wpłynąć na poprawę przeżycia tych pacjentów.


Bartosz Radosław Małkiewicz urodził się 11 września 1975 roku we Wrocławiu. W 1994 roku ukończył VII Liceum Ogólnokształcące im. K.K. Baczyńskiego we Wrocławiu. Studia medyczne rozpoczął na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Uko?czył je z wyróżnieniem. Dyplom lekarza uzyskał w 2000 roku. Obecnie odbywa studia specjalizacyjne z urologii oraz jest słuchaczem IV roku studiów doktoranckich na Wydziale Kształcenia Podyplomowego AM we Wrocławiu. Program specjalizacji realizuje w Klinice Urologii i Onkologii Urologicznej AM we Wrocławiu.