JAMA 2004; 291(22); 2713-2719
Historia naturalna raków ograniczonych do stercza
Natural History of Early, Localized Prostate Cancer
Johansson, Jan-Erik MD, PhD; Andrén, Ove MD; Andersson, Swen-Olof MD, PhD; Dickman,
Paul W. PhD; Holmberg, Lars MD, PhD; Magnuson, Anders BSc; Adami, Hans-Olov MD, PhD
Historia naturalna raka stercza obejmująca okres dłuższy niż 15 lat
jest w chwili obecnej tematem licznych dyskusji. Celem cytowanego
opracowania pracy było poszukiwanie danych pomocnych podczas
podejmowania decyzji dotyczących leczenia chorych na raka ograniczonego
do stercza przez poznanie jego historii naturalnej.
Badaniem objęto 223 mężczyzn z rakiem stercza rozpoznanym w latach
1977-1984 i pozostawionych bez leczenia. Podejrzenie raka powzięto
na podstawie badania DRE u 117 chorych, natomiast u 106
chorych raka rozpoznano incydentalnie na podstawie badania histopatologicznego
preparatów uzyskanych podczas zabiegów wykonywanych
z powodu zaawansowanego BPH. U dwóch trzecich mężczyzn stopień
złośliwości nowotworu oceniono na G1. Podczas obserwacji wykonywano
rutynowe badania laboratoryjne oraz badanie radioizotopowe
układu kostnego. Jako progresję miejscową zdefiniowano
wzrost guza oszacowany w badaniu DRE. W chwili stwierdzenia progresji
schorzenia przeprowadzano orchidektomię lub rozpoczynano
leczenie estrogenami.
W ciągu 21 lat obserwacji u 89 (40%) chorych stwierdzono cechy progresji
raka; u 39 z nich progresja miała charakter uogólniony. Podczas
obserwacji zmarło 203 chorych (91%); 35 (16%) z nich zmarło z powodu
raka stercza. Spośród chorych w wieku poniżej 70 lat rak gruczołu
krokowego stał się przyczyną zgonu u 22%. W ciągu pierwszych 15 lat
obserwacji śmiertelność swoista dla raka stercza utrzymywała się
na stałym poziomie (15/1000 osobolat) natomiast w ciągu następnych
6 lat obserwacji zaobserwowano jej istotny wzrost (44/1000 osobolat).
Dane przedstawione w artykule wskazują, że większość przypadków
raka gruczołu krokowego wykrytych we wczesnym etapie ich rozwoju
charakteryzuje się korzystnym rokowaniem. Agresywny charakter nowotworu
i zdolność do tworzenia przerzutów może ujawnić się po upływie
15 lat. Wyniki wskazują również na potrzebę wdrożenia wczesnego
leczenia radykalnego u chorych z rakiem ograniczonym do stercza,
których czas spodziewanego przeżycia przekracza 15 lat.
Opr. dr n. med. Jakub Dobruch (Warszawa)
J Urol 2003; 170(5); 1872-1876
Kliniczne znaczenie wznowy biochemicznej,
którą wykryto po upływie 5 lub więcej lat od czasu
radykalnego wycięcia stercza
The Long-Term Clinical Impact of Biochemical Recurrence of
Prostate Cancer 5 or More Years After Radical Prostatectomy
JWard, John F.; Blute, Michael L.*; Slezak, Jeffrey; Bergstralh, Erik J.; Zincke, Horst
Dotychczas opublikowano niewiele danych dotyczących znaczenia
wznowy biochemicznej raka stercza, którą wykryto po upływie co najmniej
5 lat od chwili leczenia radykalnego metodą wycięcia gruczołu
krokowego. Autorzy opracowania podjęli próbę zróżnicowania wznowy
pod względem jej znaczenia klinicznego i odpowiedzi na pytanie,
czy istnieje okres od chwili radykalnej prostatektomii, po upływie którego
u chorych nie wystąpią kliniczne cechy progresji raka.
Do badania zakwalifikowano mężczyzn poddanych radykalnej prostatektomii
w latach 1987-1995 z powodu raka cT1/T2. Wczesną wznowę
biochemiczną zdefiniowano jako wzrost stężenia PSA powyżej
0,4 ng/ml w ciągu 5 lat od operacji, natomiast późną jako wzrost
stężenia PSA powyżej 0,4 ng/ml po upływie co najmniej 5 lat od operacji.
Wznowę kliniczną raka stercza rozpoznawano po wykryciu ognisk
przerzutowych w scyntygrafii kości lub na podstawie wyniku badania
histopatologicznego wycinków pobranych z loży po usuniętym
sterczu.
Analizą objęto 3903 mężczyzn. U 1289 stwierdzono wzrost stężenia PSA.
U 73% z nich rozpoznano wczesną, natomiast u 27% późną wznowę
biochemiczną. Wznowę kliniczną raka stercza stwierdzono u 368 chorych.
Nie wykazano istotnych zależności pomiędzy wczesną lub późną
wznową biochemiczną a ryzykiem wznowy klinicznej. U 32% chorych
z wczesną wznową biochemiczną oraz u 28% chorych z późną wznową biochemiczną stwierdzono cechy klinicznej progresji raka stercza.
Całkowite przeżycie i przeżycie swoiste dla raka było w obu grupach
porównywalne. Analizując wpływ różnych czynników na ryzyko wznowy
klinicznej wykazano, że jedynie czas podwojenia się PSA (d/t PSA)
był czynnikiem rokowniczym wskazującym na ryzyko progresji klinicznej
raka.
Wyniki pracy wskazują, że chorzy poddani radykalnej prostatektomii
są stale narażeni na możliwość pojawienia się wznowy biochemicznej
lub klinicznej raka stercza. Niezależnie od czasu, jaki upłynął od radykalnej
prostatektomii jedynie czas podwojenia się PSA wskazuje
na istotne ryzyko wznowy klinicznej raka stercza i tym samym może
stać się predyktorem w grupie mającej szansę odniesienia korzyści
z wczesnego leczenia adjuwantowego.
Opr. dr n. med. Jakub Dobruch (Warszawa)