Gynecol Oncol 2007; 107(2 Suppl): 24-26

Szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego u mężczyzn

Human papillomavirus vaccination in males

Anna R. GiulianoRisk Assessment, Detection, and Intervention Program, H. Lee Moffitt Cancer Center and Research Institute, 12902 Magnolia Drive, MRC 2067D, Tampa, FL 33612, USA

Autorka w swoim artykule poglądowym prezentuje aktualny stan wiedzy na temat szczepień przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) u mężczyzn. Wirus ten jest jedną z najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową. Częstość występowania zakażenia wynosi w różnych badanych populacjach od ponad 20% aż do 72,9%, przy czym większość z nich jest bezobjawowa. Ponad 74% infekcji występuje u osób w wieku 15-24 lat, a do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kontaktów płciowych. Z częstością stwierdzanych infekcji HPV dodatnio koreluje aktywność seksualna mężczyzn. Wirus brodawczaka jest wysoce zakaźny dla partnerek chorych mężczyzn, u których może wywoływać w zależności od serotypu zmiany typu brodawek wenerycznych(kłykcin kończystych) aż do raka szyjki macicy. Za powstawanie kłykcin kończystych odpowiedzialne są głównie serotypy 6 i 11. Serotypy 16 i 18 onkogenne u kobiet zostały także u mężczyzn powiązane z rozwojem nowotworów - raka prącia, odbytu oraz okolic głowy i szyi. Uważa się, iż zakażenia HPV generują znaczne koszty w opiece zdrowotnej. W roku 2000 u osób pomiędzy 15 a 24 rokiem życia sięgnęły one w USA kwoty 2,9 mld USD.
Czterowalentna szczepionka skierowana przeciwko serotypom 6, 11, 16 i 18 (w Polsce pod nazwą Silgard) jest pierwszą zarejestrowaną szczepionką przeciwko HPV. Obecnie w większości państw przeznaczona jest dla kobiet pomiędzy 9 a 26 rokiem życia, celem zapobiegania rakowi szyjki macicy oraz brodawkom wenerycznym. Jej skuteczność została wykazana w dwóch randomizowanych, podwójnie zaślepionych, kontrolowanych placebo badaniach - FUTURE I oraz FUTURE II. Biorąc pod uwagę, iż głównym wektorem HPV pomiędzy kobietami są mężczyźni, trwają rozważania nad ich szczepieniem przeciwko temu wirusowi. Obecnie nie ma jednak dostępnych badań sankcjonujących użycie tej szczepionki w populacji męskiej. Mimo to niektóre kraje, np. Meksyk i Australia, zarejestrowały ją u obu płci. W Australii szczepi się chłopców między 9 a 15 rokiem życia, uważając, że szczepienie będzie korzystne u wszystkich w tej grupie wiekowej, a najbardziej u tych, którym szczepionkę podano przed rozpoczęciem życia płciowego. Należy zauważyć, iż aktywni seksualnie także odniosą korzyść ze szczepienia, ponieważ zostaną immunizowani przeciwko tym serotypom, którymi nie mieli jeszcze sposobności się zarazić.
Częstość infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego u obu płci oraz ich konsekwencje powodują konieczność rozważenia wprowadzenia szczepień przeciwko HPV zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, którzy są głównymi przenośnikami tych zakażeń między partnerkami. Szeroko zakrojona profilaktyka u obu płci pozwoliłaby zmniejszyć liczbę zachorowań na niektóre nowotwory oraz brodawki weneryczne, których częstość występowania szacuje się na ok. 250/100 000. W odniesieniu do baz danych obejmujących kobiety można przypuszczać, że implementacja programu szczepień także u mężczyzn miałaby pozytywne skutki dla obu płci. Obecnie trwa badanie, które ma wykazać przydatność czterowalentnej szczepionki u chłopców.
Zakończyło się badanie I/II fazy nr NCT00309166. Trwa badanie III fazy nr NCT00090285, na które powołuje się autorka omawianego artykułu, w którym ocenia się przydatność czterowalentnej szczepionki u mężczyzn między 16 a 26 r.ż. w zapobieganiu brodawkom wenerycznym. Trwają ponadto pojedyncze inne badania kliniczne przydatności tej szczepionki u mężczyzn lub u obu płci w wybranych sytuacjach klinicznych: NCT00092547, NCT00337428, NCT00325130, NCT00534638, NCT00496626, NCT00513526, NCT00339040, NCT00505063.

Opr. dr Krzysztof Tupikowski (Wrocław)