Aktualne podejście do leczenia przewlekłego zapalenia stercza/zespołu bolesnej miednicy mniejszej

Contemporary Management of Chronic Prostatitis/ Chronic Pelvic Pain Syndrome

Magistro G¹, Wagenlehner FM², Grabe M³, Weidner W², Stief ChG¹, Nickel JC⁴,

¹Department of Urology, Campus Großhadern, Ludwig-Maximilians- Universität München, Munich, Germany
²Clinic for Urology, Pediatric Urology and Andrology, Justus-Liebig-University Giessen, Giessen, Germany
³Department of Urology, Skåne University Hospital, Malmö, Sweden
⁴Department of Urology, Queen's University, Kingston, Ontario, Canada

Szacuje się, że przewlekłe zapalenie stercza/zespół bolesnej miednicy mniejszej (chronic prostatitis/ chronic pelvic pain syndrome - CP/CPPS) występuje u około 8,2% mężczyzn. Badania nad patofizjologią tej choroby wykazały wiele potencjalnych przyczyn, co ma odbicie w złożonej symptomatologii w tej grupie chorych oraz trudnościach w skutecznym leczeniu. W omawianym artykule autorzy dokonali przeglądu aktualnych badań randomizowanych dotyczących leczenia CP/CPPS i na podstawie ich wyników podali wytyczne co do sposobu leczenia. W artykule przedstawiono wnioski z analizy 28 badań randomizowanych. Badania te oceniały skuteczność danego leku lub leczenia skojarzonego w porównaniu do placebo, przy czym w ocenie efektów leczenia chorych z CP/CPPS kierowano się oceną według kwestionariusza NIH- -CPSI. Porównanie z placebo dotyczyło antybiotyków, alfa-blokerów, leków przeciwzapalnych i immunomodulujących, leków hormonalnych, leków roślinnych, neuromodulatorów, leków wpływających na funkcję pęcherza moczowego i fizjoterapię. Nie wykazano znaczącego wpływu tych metod leczenia w monoterapii w porównaniu do placebo.

Różna etiologia tej choroby i wynikający z tego niejednorodny obraz kliniczny zdaniem autorów wymaga indywidualnego kategoryzowania chorych. Zaproponowano algorytm, tzw. klasyfikację UPOINTs, z którego wynika optymalne indywidualizowane skojarzone leczenie dla chorego z CP/CPPS. Klasyfikacja UPOINTs składa się z oceny objawów ze strony siedmiu obszarów możliwej patologii. W tej koncepcji leczenia oceniamy nasilenie dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych i zalegania moczu po mikcji w USG. Przy stwierdzeniu patologii wdrażamy leczenie alfa-blokerami lub/i lekami antymuskarynowymi. W zaburzeniach psychosocjologicznych (tj. depresja, stany lękowe) chory kierowany jest na konsultację psychologiczną lub psychiatryczną celem wdrożenia leczenia lekami przeciwdepresyjnymi i/lub przeciwlękowymi. Gdy chory skarży się na bolesność stercza potwierdzoną badaniem przezodbytniczym, obecnością leukocytów w moczu po masażu stercza i obecnością rozległych zwapnień w sterczu, wdrażane jest leczenie kwercetyną lub innymi lekami roślinnymi. Jeśli w wywiadzie stwierdzamy zakażenie dróg moczowych bądź dodatni posiew w próbie ,,4 szklanek", należy podać antybiotyk zgodnie z wynikiem badania mikrobiologicznego lub empirycznie doksycyklinę w wielotygodniowej terapii. Przy objawach neurologicznych, jak ból poza miednicą, zespół jelita nadwrażliwego, fibromialgia lub chroniczny zespół zmęczenia, podajemy neurontin, trójcykliczne antydepresanty lub stosujemy akupunkturę. W stanach napięcia przepony miednicy mniejszej i przy nieprawidłowych odruchach tej okolicy należy wdrożyć fizjoterapię dna miednicy i mięśni, rehabilitację i terapie cieplne, natomiast jeżeli stwierdzamy zaburzenia erekcji, to inhibitory PDE5 lub SSRI.

Ocena indywidualnego obrazu klinicznego u chorych z przewlekłym zapaleniem stercza i adekwatne leczenie według koncepcji UPOINTs wydają się na podstawie przeglądu literatury optymalnym podejściem w leczeniu tej grupy chorych.

Oprac.: dr hab. n. med. Tomasz Drewniak