Profilaktyka antybiotykowa przed ureteroskopią z powodu kamicy moczowodowej

Postoperative Infection Rates in Patients with a Negative Baseline Urine Culture Undergoing Ureteroscopic Stone Removal: A Matched Case-Control Analysis on Antibiotic Prophylaxis from the CROES URS Global Study

Martov A¹, Gravas S², Etemadian M³, Unsal A⁴, Barusso G⁵, D’Addessi A⁶,Krambeck A⁷,De la Rosette J⁸

¹Department of Endourology, Moscow City Urological Hospital, Moscow, Russia

²Department of Urology, University Hospital of Larissa, Larissa, Greece

³Department of Urology, Hasheminejad Hospital, Teheran, Iran

⁴Department of Urology, Kecioren Training and Research Hospital, Ankara, Turkey

⁵Department of Urology, Centro de Urologia-CDU, Buenos Aires, Argentina

⁶Department of Urology, Catholic University School of Medicine, Rome, Italy

⁷Department of Urology, Mayo Clinic, Rochester, Minnesota, Massachusetts

⁸Department of Urology, AMC University Hospital, Amsterdam, Netherlands

Centrum Badań Klinicznych Stowarzyszenia Endourologii (Clinical Research Office of the Endourological Society – CROES) jest znaną międzynarodową bazą danych dotyczących leczenia kamicy moczowej. Jedna z ostatnich publikacji CROES dotyczyła znaczenia profilaktyki antybiotykowej w zapobieganiu występowania infekcji po zabiegu ureteroskopii (URS) z powodu kamicy moczowej u chorych z ujemnym posiewem moczu przed zabiegiem. Do badania zostało włączonych 7728 chorych obserwowanych prospektywnie, choć dane oceniane były retrospektywnie. Wyniki badań wskazują, że profilaktyka antybiotykowa przed URS w zależności od ośrodka stosowana była w 13–100% przypadków. Większość chorych, którzy nie otrzymywali profilaktyki antybiotykowej, była operowana w Iranie, Tunezji i Niemczech. Autorzy porównali grupę 1141 chorych, którzy nie otrzymali profilaktyki antybiotykowej z grupą o podobnej liczebności, porównywalną pod względem danych demograficznych i medycznych (np. wiek, płeć, ASA, obecność drenu moczowodowego), która otrzymała profilaktykę antybiotykową. W grupie otrzymującej profilaktykę antybiotykową chorzy częściej mieli cukrzycę, częściej stosowali antykoagulanty i mimo znamiennie mniejszej wielkości kamieni odsetek powikłań (krwawienie lub perforacja) w tej grupie chorych był większy. Leczenie w tej grupie rzadziej kończyło się usunięciem wszystkich złogów, co wiązało się z częstszą koniecznością ponownego przyjęcia do szpitala w ciągu 3 miesięcy od zabiegu URS. Warto podkreślić, że częstość występowania gorączki z powodu zakażenia układu moczowego była niska w obu grupach – wynosiła około 2,2%, bez istotnych różnic między grupami.

Wieloczynnikowa analiza statystyczna pozwoliła na określenie czynników sprzyjających występowaniu zakażenia układu moczowego związanego z URS. Były to: płeć żeńska, choroba Leśniowskiego-Crohna, choroba sercowo-naczyniowa oraz ASA III lub IV. Autorzy podkreślają, że profilaktyka antybiotykowa nie ma wpływu na występowanie zakażenia układu moczowego związanego z URS. Jednocześnie w swojej pracy przeciwstawiają sprzeczne wytyczne EAU dla postępowania w zakażeniach układu moczowego (profilaktyka antybiotykowa w wybranych przypadkach) oraz wytyczne EAU dla postępowania w kamicy moczowej (krótkotrwała profilaktyka antybiotykowa przed każdym URS). W związku z tym istnieje potrzeba dalszych badań dobrej jakości, które być może pozwolą wyłonić grupę chorych niewymagających profilaktyki antybiotykowej przed URS z powodu kamicy moczowej.

Oprac.: lek. Cyprian Michalik