Przegląd Urologiczny 2005/1 (29) wersja do druku | skomentuj ten artykuł | szybkie odnośniki
 
strona główna > archiwum > Przegląd Urologiczny 2005/1 (29) > Sytuacja w zakresie gospodarki lekami

Sytuacja w zakresie gospodarki lekami

farmakolog, farmakolog kliniczny
Warszawa

Od pewnego czasu istnieje wyraźne zamieszanie w zakresie polityki i gospodarki lekami. Problemy powstały w latach 90. ubiegłego wieku, po likwidacji Instytutu Leków. Zamiast tego Ministerstwo Zdrowia utworzyło Narodowy Instytut Ochrony Zdrowia Publicznego, wydzielając z niego zarówno Urząd ds. Rejestracji, jak i kolegialne ciało doradcze, jakim była Komisja Leków. Przyczyną tych zmian nie były jedynie i głównie względy merytoryczne.
W 2004 roku Polska przystąpiła do Unii Europejskiej, co prawie automatycznie wiązało się z koniecznością dostosowania polskich przepisów do przepisów unijnych. Powstała w związku z tym bardzo złożona i nie w pełni jasna sytuacja.
Jaką rolę i jakie kompetencje powinny mieć takie instytucje odpowiedzialne za politykę i gospodarkę lekami, jak przede wszystkim Ministerstwo Zdrowia z nowo powstałym Departamentem Polityki i Gospodarki Lekami? Jaki zakres władzy i kompetencji ma mieć wiceminister odpowiedzialny za leki? Jaką rolę ma odgrywać Narodowy Fundusz Zdrowia, który dysponuje rozległym zakresem samodzielności w rozdziale pieniędzy na leki?

W związku z tymi wątpliwościami i niejasnościami jako przewodniczący Wydziału Nauk Medycznych Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, a równocześnie były wieloletni dyrektor Instytutu Leków postanowiłem pierwsze zebranie wydziału poświęcić sytuacji w zakresie leków w Polsce, ograniczając problem do leków krajowych.

Przede wszystkim były kłopoty w zapewnieniu obecności przedstawicieli niektórych instytucji i organów władzy odpowiedzialnych za politykę i gospodarkę lekami. Mimo tych trudności konferencja zorganizowana przez WNM TNW, Oddział Warszawski Polskiego Towarzystwa Farmakologicznego oraz Oddział Warszawski Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, zatytułowana „Co jest z polskim lekiem?”, odbyła się 27 października 2004 roku w Pałacu Staszica w Warszawie. Konferencja poświęcona była ocenie stanu obecnego i perspektywom leków krajowych.
Przedstawiciele polskiej medycyny i chemii zajmujący się lekami – prof. dr Wiesław Szelejewski (dyrektor Instytutu Farmaceutycznego) oraz prof. dr med. Jacek Spławiński (Zakład Farmakologii Narodowego Instytutu Ochrony Zdrowia Publicznego) przedstawili w swoich referatach sytuację obecną i perspektywy polskiego leku.

Następnie wywiązała się żywa dyskusja, w której zabierali głos czołowi polscy farmakolodzy i toksykolodzy, chemicy, dr Piotr Błaszczyk – przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia, dyrektor Departamentu Polityki Lekowej Ministerstwa Zdrowia oraz Cezary śledziewski – prezes Związku Producentów Przemysłu Farmaceutycznego.

Na zakończenie konferencji zebrani postawili formalny wniosek, aby podsumowanie oraz podstawowe postulaty z konferencji opracować i przedstawić w formie odpowiedniego memoriału, który należy przesłać do właściwych instytucji i urzędów.

Podstawowe stwierdzenia, wnioski i postulaty konferencji można streścić w następujących punktach:

  1. Istnieją realne możliwości rozwoju badań i wytwarzania leków krajowych, przede wszystkim leków generycznych. Nie należy jednak rezygnować z poszukiwań polskich (krajowych) leków oryginalnych, czego przykładem mogą być m.in. osiągnięcia Instytutu Farmaceutycznego.
  2. Mimo udzielenia wielu wyjaśnień przez dyr. Piotr Błaszczyka, uczestnicy konferencji nie uzyskali zadowalających informacji na temat kompetencji poszczególnych organów oraz instytucji kierujących polityką i gospodarką lekami.
  3. Najwięcej niepokoju wzbudził problem bezpieczeństwa leków stosowanych w Polsce. Obecni na konferencji byli zaniepokojeni informacją, że odpowiednie instytucje otrzymują od lekarzy rocznie nie więcej niż kilkadziesiąt doniesień na temat niepożądanych (ubocznych) działań leków.

W podsumowaniu przewodniczący stwierdził, że wielu specjalistów uczestniczących w konferencji oraz wiele towarzystw naukowych jest gotowych do współpracy i pomocy tym instytucjom i urzędom, które będą sobie tego życzyły.

Uczestnicy konferencji gorąco apelowali, zwłaszcza do ministra zdrowia, aby nie przeszedł nad naszymi dezyderatami do porządku dziennego. A nasze postulaty to:

  1. Należy w szerszym zakresie realizować system monitorowania działań niepożądanych leków, co niewątpliwie zwiększy stopień bezpieczeństwa leków stosowanych w Polsce.
  2. W zakresie podejmowania istotnych w skutkach decyzji, zwłaszcza dotyczących rejestracji leków i materiałów medycznych, powinien być stosowany w szerszym zakresie system instytucjonalnie kolegialny.
  3. Należy zwiększyć dostępność informacji w zakresie kompetencji instytucji odpowiedzialnych za politykę i gospodarkę lekami.

W dniu 10 stycznia w Klubie Dziennikarza w Warszawie odbyła się konferencja prasowa ministra Marka Balickiego z dziennikarzami i zaproszonymi gośćmi. Głównym tematem tej konferencji była informacja ministra zdrowia i dyskusja na temat „Założenia kierunków zmian w systemie refundacji leków w Polsce”. Dokument przedstawia propozycje zmian systemowych w zakresie refundacji leków, uwzględniające m.in. zgłaszane postulaty oraz wnioski wynikające z raportów kontroli prowadzonych przez NIK.

Ministerstwo Zdrowia zgodziło się z tymi uwagami krytycznymi NIK. Uznało m.in. za słuszną uwagę o braku jednolitego systemu refundacji oraz zastrzeżenia odnośnie niewprowadzania do tego systemu nowoczesnych leków innowacyjnych. Bardzo ważne było stwierdzenie, że decyzje refundacyjne były w niewystarczającym stopniu oparte na wnioskach wynikających z badań naukowych i analiz, m.in. farmakokonomicznych. Ministerstwo przyznaje, że brak było przystępnej informacji o lekach refundowanych.
Moim zdaniem bardzo istotne było stwierdzenie o niedostatecznym nadzorze (monitoringu) ordynacji lekarzy.

Minister Balicki w swoim wystąpieniu podkreślił ograniczone środki finansowe, jakimi dysponuje Ministerstwo Zdrowia (74 USD per capita rocznie, co stanowi 3-4 razy mniej niż w większości krajów Europy Zachodniej). Zapowiedział również wprowadzenie dwóch grup leków refundowanych:

  • leków ogólnego stosowania;
  • leków specjalistycznego stosowania, w tym także niekiedy drogich leków innowacyjnych.
Minister Balicki zapowiedział również częstą aktualizację listy leków refundowanych. Sprawą tą ma zająć się 16-osobowy zespół ekspertów.

Jak wynika z powyższych informacji, sprawy leków, które przez długi czas były pomijane lub załatwiane doraźnie, stały się wreszcie przedmiotem zainteresowania odpowiednich władz.