Przegląd Urologiczny 2012/3 (73) wersja do druku | skomentuj ten artykuł | szybkie odnośniki
 
strona główna > archiwum > Przegląd Urologiczny 2012/3 (73) > Znaczenie wytycznych

Znaczenie wytycznych

Wytyczne postępowania w praktyce klinicznej zagościły na dobre - program ustawicznego doskonalenia jakości

Wydaje się oczywiste, że Biuro EAU Guidelines, którego zadaniem jest opracowanie wytycznych, uważa, iż będą one w przyszłości nadal ważnym narzędziem w pracy urologa. Stwierdzenie to, obiektywnie, jest w pełni uzasadnione.

Dzisiaj już wiadomo, że nawet w wieku powszechnej informacji, gdy internet umożliwia natychmiastowy dostęp do wszystkich danych, wytyczne nie straciły na ważności. Wręcz przeciwnie, w ciągu ostatnich lat jesteśmy świadkami znacznego wzrostu nakładów finansowych na opracowanie coraz to większej liczby zbiorów wytycznych, bez względu na trudności ekonomiczne, z którymi borykają się wydawcy wytycznych w czasach kryzysu. A opracowanie wytycznych jest kosztowne!

Przewidywanie, że wszechobecność mediów elektronicznych sprawi, iż wytyczne będą czymś przestarzałym, okazało się błędne. Łatwo to wyjaśnić. Wytyczne mogą stać się niepotrzebne tylko pod warunkiem upowszechnienia i pełnej dostępności obszernych, wysokiej jakości danych ze wszystkich działów urologii. Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że jest to bardzo mało prawdopodobne w odniesieniu do znacznej części pacjentów urologicznych.

Jednocześnie widoczny jest trend tworzenia ratingów i systemów akredytacji wytycznych przygotowywanych przez kompetentne organizacje opiniotwórcze. Bez względu na to, jak te inicjatywy są postrzegane, będą one miały wpływ na to, co stowarzyszenia medyczne zaangażowane w tworzenie wytycznych będą w stanie i powinny zrobić w nadchodzących latach.

Istnieje wiele przyczyn, dla których tworzone są wytyczne, ale najważniejszą z nich jest przedstawienie stanu aktualnej wiedzy w danej dziedzinie w celu podnoszenia poziomu jakości opieki zdrowotnej. Inne przyczyny to: kontrola kosztów opieki zdrowotnej, aspekty prawne, wpływy polityczne - zabezpieczające interesy grup specjalistów, itp. Powinniśmy o tym wszystkim pamiętać, nie tracąc jednak z oczu głównego celu, jakim jest ciągłe doskonalenie jakości naszych publikacji. Kontrola i poddawanie krytyce, z jakiegokolwiek powodu, może działać na naszą korzyść i być zachętą do ciągłego doskonalenia metodologii tworzenia wytycznych. Nasi użytkownicy - a jest ich znacznie więcej niż tylko członkowie EAU - wyrażali swoje opinie, także te krytyczne, i oceniali wytyczne EAU od samego początku istnienia tego projektu (ryc.1).

Krótko mówiąc, najlepsza metodologia tworzenia wytycznych mieści się w jednym słowie: przejrzystość. Przejrzystość to zasady określające:

  • jak pozyskujemy dane, na których opierają się rekomendacje w jaki sposób wykorzystujemy dane
  • jak przekładamy wyniki na zrozumiały i jednoznaczny język wytycznych
  • kim są osoby zaangażowane w tworzenie wytycznych i czy możemy ufać ich interpretacji dostępnych danych

Rycina 1
 

Biuro EAU Guidelines jest bardzo świadome tych wymagań i rozwija narzędzia, które mają pozytywnie wpływać na efekty pracy. W przyszłym roku panele eksperckie EAU będą pilotować budowę narzędzia dostępnego w sieci, a przeznaczonego do rejestracji i analizy danych. Umożliwi to zapisywanie on-line wyników publikacji naukowych, będących bazą dla tworzenia rekomendacji (ryc. 2). To duży krok naprzód.

Obecnie około 160 klinicystów, z których wielu to liderzy opinii w swoich dziedzinach, jest zaangażowanych w aktualizowanie 22 dokumentów opublikowanych w dużym zbiorze wytycznych EAU. Naszym celem jest zachęcenie młodych lekarzy do współpracy. Ich rola będzie początkowo rolą wspierającą, ale da młodym lekarzom szansę zapoznania się z publikacjami urologicznymi i możliwość spotkań z doświadczonymi urologami. Czekamy na odpowiedzi od młodych lekarzy zainteresowanych tym przedsięwzięciem. Biuro EAU Guidelines zobowiązuje się zapewnić szkolenie i wsparcie dla zainteresowanych. Podstawowym warunkiem jest znajomość języka angielskiego na poziomie wystarczającym do szczegółowej analizy tekstów naukowych i dobrego komunikowania się z doświadczonymi klinicystami - uczestnikami panelu. Podstawowa wiedza z zakresu jakości i statystyki badawczej byłaby pomocna, ale nie jest warunkiem koniecznym. Celem jest włączenie 2-3 młodych lekarzy do pracy każdego panelu opracowującego wytyczne. Zainteresowanych prosimy o kontakt: guidelines@uroweb.org

Rycina 2
 

Wiele inicjatyw jest na razie w fazie przygotowań i będziemy o nich informować, gdy pomysły już zaowocują. Wytyczne zajmują pierwsze miejsce w planach wydawniczych EAU. Kompletny, systematycznie aktualizowany zbiór zaleceń będzie pomocny w codziennej pracy lekarzy. Biorąc pod uwagę, że w ośrodkach klinicznych publikuje się średnio ponad 20 artykułów dziennie (wg H. Bastian - dane z 2010 roku - codziennie publikuje się wyniki 75 randomizowanych badań klinicznych i 11 przeglądów systematycznych), wytyczne mogą być dobrym wsparciem w nadążaniu za aktualnościami.

Artykuł ukazał się w „European Urology Today”, Vol. 24, Nr 1,
December 2011/February 2012. Tłumaczenie i przedruk za zgodą EAU.

Tłumaczenie: Ela Ziółkowska
Communication&CME-CPD
Project Manager