Sprawozdanie z „Sesji Plenarnej - Highlights” na 41. Kongresie PT Uw Gdańsku

W dniu 9 września br. podczas tegorocznego kongresu PTU odbyła się sesja plakatowa, prowadzona przez prof. dr. hab. n. med. Zbigniewa Kwiasa i prof. dr. hab. n. med. Henryka Zielińskiego. W ramach sesji przedstawiono 10 prac, niektóre z nich wywołały ożywioną dyskusję.

Miłosz Jasiński i wsp. z Centrum Onkologii w Bydgoszczy przedstawili pracę pt. „Radiotermoablacja w leczeniu chorych z nowotworami nerek”. Do grupy badanej włączono 23 spośród 129 chorych, u których w latach 2003-2010 przeprowadzono radiotermoablację (RFA) guzów nerek. Do badania włączono tych pacjentów, którzy mogliby zostać zakwalifikowani do radykalnego leczenia operacyjnego z powodu nowotworu nerki Tla. W trakcie badań kontrolnych (CT i USG) u 7 pacjentów stwierdzono wznowę. U trzech z nich wykonano ponowną RFA, u dwóch nefrektomię, a u jednego częściową nefrektomię (NSS). Nie zaobserwowano żadnego przypadku rozsiewu choroby i wszyscy pacjenci poddani dodatkowemu leczeniu w ciągu średniego czasu 2 lat obserwacji pozostają wolni od choroby. Autorzy uważają, że RFA jest bezpieczną i skuteczną metodą leczenia nowotworów nerki Tla u wybranych pacjentów jako alternatywa dla NSS. Kwalifikowanie chorych, którzy mogliby być poddani NSS, do RFA, metody mającej charakter eksperymentalny, budzi jednak wątpliwości natury etycznej.

Tematem termoablacji u chorych na raka nerki zajmował się również zespół z Kliniki Urologii i Kliniki Onkologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. W pracy pt. „Odległe wyniki leczenia chorych na raka nerki za pomocą termoablacji” Artur Michałowski i wsp. przedstawili wyniki leczenia u 26 pacjentów, u których kryterium kwalifikacji do termoablacji stanowiły liczne schorzenia współistniejące, będące przeciwwskazaniem do tradycyjnych metod leczenia. Skuteczność po pierwszym zabiegu termoablacji wyniosła 71,9%, a po drugim zabiegu 84,4%. Obserwowano lepszy efekt w przypadkach guzów mniejszych i przy dłuższym czasie trwania zabiegu. Istotne okazało się również położenie guza (najlepsze wyniki w przypadku guzów dolnego bieguna, najsłabsze - w przypadku zmian położonych w części centralnej). Autorzy uważają, że w przypadku guzów nerek w stadium Tla termoablacja może stanowić opcję leczenia u pacjentów z chorobami współistniejącymi, które stanowią przeciwwskazania do tradycyjnych metod.

Pomimo znacznego zaawansowania technik obrazowania stale podejmuje się próby ich ulepszania. Współpraca urologów, patofizjologów i informatyków z ośrodków krakowskich zaowocowała pracą pt. „Angiograficzny model nerki generowany komputerowo”, którą przedstawili Maciej Augustyn i wsp. Na podstawie analizy przebiegu głównych i śródmiąższowych naczyń nerkowych w preparatach korozyjnych wygenerowali komputerowy model pozwalający przewidzieć układ naczyń miąższu na podstawie przebiegu naczyń we wnęce nerki w angio-TK. Głębsza znajomość układu naczyniowego pozwoli, zdaniem autorów, na możliwość lepszego planowania zabiegów nerkooszczędnych.

Temat klinicznego zastosowania zaawansowanych technik obrazowania porusza również praca pt. „Operacje kierowane obrazem w nerkooszczędnym leczeniu chorych na raka nerki (doniesienie wstępne)” autorstwa Tomasza Drewniaka i wsp. Badano trójwymiarowy obraz guza i loży po jego wycięciu w odniesieniu do badań przedoperacyjnych. Według autorów, możliwość porównywania tych obrazów w czasie rzeczywistym może przyczynić się do poprawy czystości onkologicznej oraz zachowania większej funkcji nerki.

Kolejnym zagadnieniem poruszonym w czasie sesji były zabiegi retroperitoneoskopowe u chorych z rakiem nerki. W pracy pt. „Otyłość a ryzyko powikłań podczas retroperitoneoskopowej resekcji guza nerki” Piotr Petrasz i wsp. z Kliniki Urologii i Onkologii Urologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie przeanalizowali wyniki i odsetek powikłań wyżej wymienionego zabiegu w odniesieniu do wskaźnika BMI. Analiza wykazała statystycznie istotną różnicę w zakresie średniej utraty krwi i ryzyka poważnych powikłań na niekorzyść chorych z nadwagą i otyłych.

Rzadkim, jednakże istotnym problemem klinicznym są obustronne guzy nerek występujące synchronicznie. Ta grupa pacjentów wymaga indywidualnej strategii leczenia operacyjnego, dąży się do wykonania zabiegu organooszczędzającego. Najczęściej wykonywane są zabiegi w dwóch etapach, pierwszy etap dotyczy guza w mniejszym stopniu zaawansowania klinicznego. Możliwości innej strategii leczenia przedstawili Artur Michałowski i wsp. z Kliniki Urologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego w pracy pt. „Jednoetapowe leczenie w przypadku obustronnych guzów nerek”. U 5 pacjentów zabieg wykonano jednoetapowo na obu nerkach, z dostępu przezotrzewnowego, nie odnotowując powikłań śród- ani pooperacyjnych. Autorzy uważają, że dostęp przezotrzewnowypozwala na uzyskanie szerokiego pola operacyjnego i w wybranych przypadkach umożliwia jednoczasowe leczenie obustronnych guzów nerek, co skraca czas rekonwalescencji oraz obniża koszty leczenia.

Ciekawy przypadek guzów jąder przedstawili Waldemar Białek i wsp. z Kliniki Urologii i Onkologii Urologicznej, Kliniki Pediatrii, Endokrynologii i Neurologii Dziecięcej oraz Kliniki Endokrynologii z Lublina w pracy pt. „Obraz ultrasonograficzny obustronnych niezłośliwych nowotworów jąder wywodzących się z tkanki pochodzenia nadnerczowego u pacjenta po obustronnej adrenalektomii”. U 19-letniego pacjenta z zespołem von Hippel-Lindau, po adrenalektomii obustronnej w piątym roku życia, stwierdzono obustronne zmiany podejrzane o rozrost nowotworowy w jądrach. Przyczyną okazała się nadmierna stymulacja adrenokortykotropowa tkanki o charakterze adrenal rest.

Po modyfikacji leczenia hormonalnego i obniżeniu stężenia ACTH we krwi zmiany znacznie się zmniejszyły. Pacjenta zakwalifikowano do bacznej obserwacji endokrynologicznej, urologicznej i radiologicznej. Autorzy zwracają uwagę, że pacjenci z wysokim stężeniem ACTH i stymulacją tkanki typu adrenal rest są narażeni na powstawanie niezłośliwych guzów jąder, a świadomość tego zjawiska pozwala uniknąć niepotrzebnego leczenia operacyjnego.

prof. dr hab. n. med. Henryk Zieliński
Klinika Urologii CSK MON, Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie