Przegląd Urologiczny 2011/5 (69) wersja do druku | skomentuj ten artykuł | szybkie odnośniki
 
strona główna > archiwum > Przegląd Urologiczny 2011/5 (69) > Rola farmakoterapii skojarzonej w leczeniu BPH...

Rola farmakoterapii skojarzonej w leczeniu BPH i męskich LUTS

Opinia ekspertów.

Część II

Leczenie skojarzone

Idea leczenia skojarzonego mającego na celu zwiększenie skuteczności zapobiegania progresji BPH nie jest nowa, a łączne podawanie leków o odmiennym mechanizmie działania, których efekt terapeutyczny może się sumować, wydaje się logiczne i pociągające z teoretycznego punktu widzenia.

ARA - powodują rozluźnienie mięśniówki gładkiej w sterczu i szyi pęcherza, działając na dynamiczną składową BOO, przynoszą szybką ulgę dokuczliwości LUTS, nie powodują jednak redukcji objętości stercza oraz nie zmniejszają (lub obniżają w stopniu minimalnym) ryzyka ostrego zatrzymania moczu czy konieczności leczenia chirurgicznego.

5ARI - blokując konwersję T do DHT, podstawowego androgenu odpowiedzialnego za wzrost stercza, wpływają na statyczną składową BOO powodując obniżenie objętości stercza, zmniejszają ryzyko zatrzymania moczu i konieczności leczenia chirurgicznego. Ich działanie na LUTS jest słabsze niż ARA, opóźnione, ale długotrwałe.

Leki antycholinergiczne - działają na dolegliwości w fazie gromadzenia moczu, przez co opóźniają progresję rozumianą jako pogarszanie się LUTS.

a. 5ARI +ARA

Pierwsze 3 prospektywne badania kliniczne dotyczące leczenia skojarzonego 5ARI i ARA nie wykazały wyższości leczenia skojarzonego:

Badanie ALFIN. W trwającym 6 miesięcy, europejskim, prospektywnym, podwójnie ślepym badaniu obejmującym 1051 chorych porównywano skuteczność i bezpieczeństwo stosowania alfuzosyny 5 mg/d, finasterydu 5 mg/d i kombinacji leków u chorych z LUTS zależnymi od BPH. Celem badania była ocena wpływu leczenia na IPSS i Qmax. Leczenie skojarzone nie było bardziej skuteczne od alfuzosyny w obniżaniu IPSS, natomiast podwyższenie Qmax było najniższe w ramieniu finasterydu (nieznaczące statystycznie) [1].
Badanie VA-COOP (Veterans Affairs Cooperative Study of Benign Prostatic Hyperplasiai>). W trwającym rok prospektywnym, randomizowanym, podwójnie ślepym przeprowadzonym w USA badaniu obejmującym 1229 chorych porównywano skuteczność i bezpieczeństwo stosowania terazosyny 10 mg/d, finasterydu 5 mg/d, kombinacji leków i placebo u chorych z objawowym BPH. Celem głównym badania był wpływ leczenia na AUA-SI oraz na Qmax. Po roku redukcja AUA-SI była statystycznie wyższa (p <0,001) dla terazosyny i leczenia skojarzonego niż dla finasterydu czy placebo. Nie było znaczącej statystycznie różnicy w redukcji AUA-SI pomiędzy finasterydem a placebo czy leczeniem skojarzonym a terazosyną. Krótko mówiąc, po rocznej obserwacji nie stwierdzono korzyści łącznego podawania 5ARI i ARA nad podawaniem samych ARA [2].

Badanie PREDICT (Prospective European Doxazosin and Combination Therapy). W trwającym rok prospektywnym, podwójnie ślepym przeprowadzonym w Europie badaniu obejmującym 1095 chorych badano skuteczność i bezpieczeństwo stosowania finasterydu 5 m/d, doksazosyny 4 lub 8 mg/d, kombinacji leków i placebo u chorych z powiększonym w badaniu per rectum sterczem. Celem głównym badania był wpływ leczenia na IPSS i Qmax. Po roku poprawa IPSS była statystycznie znamiennie wyższa w grupie chorych z doksazosyną i kombinacją leków niż w grupie finasterydu i placebo, nie było natomiast znamiennej różnicy w obniżeniu IPSS między grupami doksazosyny i leczenia skojarzonego (zarówno jeżeli chodzi o objawy w fazie napełniania, jak i w fazie opróżniania pęcherza), jak i między grupami finasterydu i placebo. Nie było również różnicy w obniżeniu Qmax między grupami doksazosyny a leczenia skojarzonego [3].

Badanie PREDICT było jedynym z tych 3 krótkoterminowych (nie dłuższych niż 1 rok) badań oceniających leczenie skojarzone, w którym powiększenie stercza było kryterium włączenia do badania. Było to pierwsze badanie, które wykazało wyższość terapii skojarzonej na ostre zatrzymanie moczu i konieczność leczenia chirurgicznego: terapia skojarzona - 0%, placebo - 2,6%, finasteryd - 5%, doksazosyna - 0,4%.

Badania, które udowodniły wartość leczenia skojarzonego w zapobieganiu progresji to: MTOPS i CombAT.

MTOPS (Medical Therapy of Prostatic Symptoms)

Badanie MTOPS był pierwszym badaniem, w którym farmakoterapia skojarzona była stosowana długotrwale (przez 4 lata, a nie jak dotychczasowe badania ≤12 miesięcy). Badanie MTOPS było pierwszym badaniem, które miało zbadać wpływ skojarzonej farmakoterapii na progresję BPH, a nie jak uprzednie badania wpływ na IPSS i Qmax.

W porównaniu do trzech wyżej przedstawionych badań dotyczących leczenia skojarzonego, objęci nim byli chorzy leczeni dłużej, ale o takim samym ryzyku progresji BPH ocenianej według obecnych standardów. Zaplanowano je przed 1993 rokiem (rozpoczęto w 1993), kiedy jeszcze zależność progresji BPH od wieku, wyjściowej objętości stercza i wyjściowego stężenia PSA nie była tak wyraźnie uświadamiana [4]. Dlatego do badania włączano chorych w wieku >50 lat, ze stężeniem PSA < ng/ml, ze sterczem o dowolnej objętości.

Było to badanie randomizowane z zastosowaniem ślepej próby. Badaniem objęto 3047 chorych. W 4 ramionach badania podawano finasteryd w dawce 5 mg/d, doksazosynę w dawce 4 lub 8 mg/d, oba leki łącznie lub placebo. Za progresję BPH uznano: wzrost AUA-SI powyżej 4 punktów od wartości wyjściowej, ostre zatrzymanie moczu (AUR), niewydolność nerek spowodowaną BPH (wzrost poziomu kreatyniny od wartości wyjściowej 1,5 mg/dl o ponad 50%), nawracające zakażenia moczu (w tym posocznica). Głównym celem badania była ocena progresji. Dodatkowym celem były zmiany AUA-SI i Qmax zależne od czasu farmakoterapii oraz ryzyko leczenia zabiegowego.

Wyniki wykazały:

- niższy odsetek progresji (ocenianej łącznie) w ramieniu leczenia skojarzonego w porównaniu z każdym ramieniem placebo (ryc. 1);
- niższy odsetek progresji rozumianej jako podwyższenie AUA-SI >4 punktów w ramieniu kombinacji w stosunku do finasterydu, ale nie w stosunku do doksazosyny;
- niższy odsetek ostrego zatrzymania moczu i konieczności leczenia zabiegowego w ramieniu terapii skojarzonej i finasterydu w stosunku do ramienia doksazosyny (ryc. 2 i 3);
- większą poprawę LUTS oraz Qmax w ramieniu terapii skojarzonej w stosunku do każdej monoterapii.
Za progresję odpowiadało w 78% podwyższenie AUA-SI o 4 punkty, w 12% ostre zatrzymanie moczu i w 9% pojawienie się nietrzymania moczu. Rezultaty te przedstawiają ryciny 1, 2 i 3.

Rycina 1
Według McConnell JD i wsp. NEJM 2003; 349: 2387-2398
Rycina 2
Według McConnell JD i wsp. NEJM 2003; 349: 2387-2398
Rycina 3
Według McConnell JD i wsp. NEJM 2003; 349: 2387-2398

Wnikliwa analiza wyników badania MTOPS pokazała, że znacząca statystycznie poprawa leczenia skojarzonego nad każdą z monoterapii w zakresie progresji, redukcji LUTS, obniżenia Qmax i zmniejszenia ryzyka ostrego zatrzymania moczu oraz konieczności leczenia chirurgicznego dotyczyła chorych z objętością stercza >25 ml - tych z umiarkowanie powiększoną objętością stercza (25-40 ml) i tych ze znacznym powiększeniem (>40 ml) [5, 6, 7].

Liczby chorych, których należy leczyć, aby zapobiec każdemu incydentowi progresji przedstawia tabela 1 [7].

Tabela 1
Liczby chorych, których należy leczyć (NNT - Number Needed to Treat), aby zapobiec dalszej progresji

Badanie MTOPS miało ograniczenia wynikające z wiedzy na temat progresji BPH, którą mieliśmy przed 1993 rokiem. Głównym ograniczeniem był brak dolnego progu dla stężenia PSA w surowicy i objętości stercza poniżej którego nie włączano chorych do badania. W związku z tym tylko część chorych w tym badaniu miała podwyższone ryzyko progresji w obecnym jego rozumieniu (PSA >1,5 ng/ml, objętość stercza >30 ml). Dane z ramienia placebo badania MTOPS potwierdziły znaczenie parametrów wyjściowych dla progresji. Była ona statystycznie znacząco wyższa u chorych ze stężeniem PSA ≥1,6 ng/ml (p=0,0009), Qmax ≤10,6 ml (p=0,011), objętości stercza ≥39 ml i w wieku ≥62 lata [8]. Różnice w parametrach wyjściowych nie miały jednak statystycznie znaczącego wpływu na progresję, jeżeli porównywać każde z ramion aktywnego leczenia z placebo [9].

CombAT (Combination of Avodart and Tamsulosin)

Wpływ badania MTOPS na ustalenie założeń badania CombAT i różnice między badaniami

Podstawową różnicą między badaniem MTOPS a badaniem CombAT były odmienne kryteria włączania chorych do badań. W badaniu MTOPS nie ustalano progowych wartości objętości stercza i stężenia PSA, gdyż było ono zaplanowane przed 1993 rokiem, kiedy nie był znany fakt, że objętość stercza i stężenie PSA są głównymi czynnikami progresji BPH (do rozpoznania tego faktu przyczyniło się między innymi badanie MTOPS). W oparciu o tę wiedzę do badania CombAT włączono jedynie chorych z niekorzystnymi czynnikami progresji: objętością stercza (mierzoną TRUS) ≥30 ml, stężeniem PSA ≥1,5 -≤10,0 ng/ml, Qmax >5 i poniżej 15 ml/sek, IPSS ≥12 [10]. Przeciętna objętość stercza i stężenia PSA w badaniach MTOPS i CombAT wyniosły odpowiednio: 36,3 ml vs 55,0 ml i 2,4 ng/ml vs 4,0 ng/ml.

    Między tymi badaniami istniały też innego rodzaju różnice:
  1. Zamiast finasterydu badano dutasteryd powodujący 95% blokadę DHT w komórce stercza, zamiast doksazosyny badano tamsulozynę. Ponieważ włączano chorych z dużym ryzykiem progresji, zrezygnowano z przyczyn etycznych z ramienia placebo. Tak więc w trzech ramionach próby porównywano: dutasteryd (Avodart) w dawce 0,5 mg/d, tamsulozynę w dawce 0,4 mg/d i kombinacje obu leków.
  2. Głównym celem w badaniu MTOPS było zapobieganie progresji (określanej przez szereg elementów łącznie) po 4 latach terapii. W badaniu CombAT były dwa odmienne główne cele: poprawa LUTS po 2 latach oraz redukcja ryzyka ostrego zatrzymania moczu i konieczności leczenia operacyjnego po 4 latach. Pozwoliło to na bardziej precyzyjne określenie udziału każdego z parametrów w progresji.
  3. Częstsza ocena LUTS w badaniu CombAT pozwoliła na bardziej precyzyjne ustalenie czasu, po jakim leczenie skojarzone zaczyna przynosić korzyść nad każdą z monoterapii [10].

CombAT - wyniki badania
Do badania randomizowano 4844 chorych. Po wstępnym 4-tygodniowym okresie, w którym wszyscy chorzy otrzymywali placebo, chorych podzielono na 3 grupy: 1623 otrzymywało dutasteryd, 1611 tamsulozynę, a 1610 leczenie skojarzone.

Przez cały 24-miesięczny okres wyznaczony dla pierwszego celu głównego badania, jakim była poprawa LUTS w skali IPSS, w badaniu uczestniczyło 3822 chorych, 80% w ramieniu dutasterydu, 78% w ramieniu tamsulozyny i 79% w ramieniu skojarzonym. Jeżeli z powodu niekorzystnych objawów ubocznych więcej chorych opuściło badanie w ramieniu leczenia skojarzonego (10% w ramieniu leczenia skojarzonego, 9% w ramieniu tamsulozyny i 8% w ramieniu dutasterydu), to z powodu braku skuteczności proporcje te były odwrotne - badanie porzuciło odpowiednio 2,2%, 3,3% oraz 2,8%.

Po 24 miesiącach poprawa LUTS w leczeniu skojarzonym była statystycznie znacząco wyższa nad każdą z monoterapii odpowiednio: dla leczenia skojarzonego, dutasterydu i tamsulozyny 6,2, 4,9 oraz 4,3 punktów w skali IPSS. Dzięki konstrukcji badania udało się precyzyjne ustalić czas, po jakim leczenie skojarzone zaczyna przynosić korzyść nad każdą z monoterapii. CombAT jest pierwszym badaniem w historii, w którym znacząca statystycznie (p <0,001) przewaga leczenia skojarzonego nad każdą z monoterapii ujawniła się już w pierwszym roku leczenia: dla dutasterydu od 3 miesiąca leczenia, dla tamsulozyny od 9 miesiąca leczenia. Przewaga powiększała się przez cały 24-miesięczny okres obserwacji (ryc. 4) [11].

Rycina 4
 

Przez okres 48 miesięcy wyznaczony dla drugiego celu głównego badania, jakim była redukcja ryzyka ostrego zatrzymania moczu i konieczności leczenia zabiegowego, w badaniu uczestniczyło 3195 chorych, odpowiednio: 69%, 67% i 61% dla ramienia leczenia skojarzonego, dutasterydu i tamsulozyny

Rycina 5
 

Po 48 miesiącach z powodu niekorzystnych objawów ubocznych opuściło badanie odpowiednio: 13%, 11% i 13% w ramieniu leczenia skojarzonego, dutasterydu i tamsulozyny, a z powodu braku skuteczności odpowiednio 3%, 4% oraz 6% (ryc. 5).

Rycina 6
 

Terapia skojarzona była statystycznie znamiennie lepsza od każdej z monoterapii w redukcji względnego ryzyka (relative risk) ostrego zatrzymania moczu i konieczności leczenia chirurgicznego, a także znacząco większa w obniżeniu dokuczliwości LUTS w skali IPSS (ryc. 6).

Leczenie skojarzone obniżało względne ryzyko zatrzymania moczu o 67,6% w stosunku do tamsulozyny i 18,3% w stosunku do dutasterydu, a konieczność leczenia chirurgicznego o 70,6% w stosunku do tamsulozyny i 31,1% w stosunku do dutasterydu (ryc. 7).

Rycina 7
 
Rycina 8
 
Rycina 9
 

Leczenie skojarzone obniżało ryzyko względne pogorszenia się LUTS >4 punktów w skali IPSS o 41,3% w stosunku do tamsulozyny i 35,2% w stosunku do dutasterydu.

Po 48 miesiącach poprawa Omax w stosunku do wartości wyjściowych wyniosła 2,4 ml, 0,7 ml i 2,0 ml odpowiednio dla leczenia skojarzonego, tamsulozyny i dutasterydu (ryc. 8). Po 48 miesiącach objętość stercza była niższa o 27,3% dla leczenia skojarzonego, 28,0% dla dutasterydu i wyższa o 4,6% dla tamsulozyny.

CombAT - objawy uboczne
Odsetek objawów ubocznych był nieco wyższy w ramieniu leczenia skojarzonego, jego przyczyną były głównie zaburzenia ejakulacji, ale już odsetek porzucenia leczenia z powodu objawów ubocznych był zbliżony we wszystkich trzech ramionach. Odsetek zdarzeń naczyniowo- sercowych był jednakowy dla leczenia skojarzonego, dutasterydu i tamsulozyny.

Odsetek raków stercza był niższy w leczeniu skojarzonym niż w ramieniu dutasterydu czy tamsulozyny, odpowiednio: 2,3%, 2,6% i 3,9%, co może stanowić dodatkowy argument dla mężczyzn, którzy decydowaliby się na leczenie skojarzone 5ARI i ARA w celu zapobieżenia progresji BPH [12].

CombAT - omówienie, wnioski
Poprawa LUTS w skali IPSS obserwowana po 24 miesiącach utrzymywała się dla leczenia skojarzonego i dutasterydu po 48 miesiącach leczenia, ale dla tamsulozyny korzyść osiągnięta po 24 miesiącach uległa zmniejszeniu po 48 miesiącach, co związane jest najprawdopodobniej z powiększającą się objętością stercza w ramieniu tamsulozyny. Z drugiej strony przewaga leczenia skojarzonego nad dutasterydem po 4 latach zwraca uwagę na fakt, że tamsulozyna ma znaczący udział w osiągnięciu korzyści w zakresie poprawy LUTS oraz sugeruje, że dutasteryd przez zapobieganie wzrostowi objętości stercza pozwala tamsulozynie utrzymywać znaczący wpływ na LUTS (ryc. 9).
Efekt ten był znacznie mniej widoczny we wcześniejszych badaniach [13, 14], także w badaniu MTOPS. W związku z powyższym sugerowano możliwość odstawienia &#aplha;1-blokera po 6-9 miesiącach leczenia skojarzonego. Najprawdopodobniej w sterczach o większej objętości (jak w badaniu CombAT) zapobieganie wzrostowi objętości stercza przez 5ARI ma większy wpływ na skuteczność &#aplha;1-blokera w obniżaniu LUTS niż w mniejszych sterczach.

Badanie CombAT, do którego wprowadzono mężczyzn o zwiększonym ryzyku progresji (PSA >1,5 ng/ml, objętość stercza >30 ml), udowodniło, że leczenie skojarzone jest lepsze od &#aplha;1-blokera w poprawie LUTS i Qmax i lepsze od 5ARI w zapobieganiu progresji rozumianej jako ostre zatrzymanie moczu i konieczność leczenia chirurgicznego. W porównaniu z badaniem MTOPS poprawa ta jest nie tylko większa, ale i szybsza.

Tabletki łączone

Wyniki badania MTOPS I CombAT, które potwierdziły skuteczność leczenia skojarzonego 5ARI i ARA w zapobieganiu progresji BPH, skutkują pojawieniem się tabletek łączonych zawierających oba te leki. Pierwsza z nich na polskim rynku to Duodart, tabletka zawierająca 500 μg dutasterydu i 400 μg tamsulozyny. Badania rejestracyjne potwierdziły jej biorównowartość z dwiema oddzielnymi tabletkami dutasterydu i tamsulozyny.

Wydaje się, że wskazania do stosowania terapii skojarzonej w postaci Duodartu będą następujące: objętość stercza >30 ml, PSA >1,5 ng/ml, dokuczliwe LUTS i osłabienie strumienia moczu. W razie niekorzystnych objawów ubocznych może być konieczna modyfikacja terapii.

Leczenie skojarzone 5ARI + ARA - podsumowanie

Długotrwałe leczenie skojarzone wydaje się rozsądną strategią mającą na celu zapobiec progresji BPH. Nie jest zalecane, aby okres terapii był krótszy niż 1 rok. Skuteczność leczenia skojarzonego, wyrażająca się w liczbie chorych, których trzeba leczyć, aby zapobiec jednemu epizodowi progresji, jest tym wyższa, im wyższe jest stężenie wyjściowe PSA i objętość stercza.

Mimo wyższych kosztów leczenia, niski odsetek objawów ubocznych wydaje się uzasadniać długotrwałą terapię skojarzoną dla zapewnienia jak najlepszych efektów leczenia. W przypadku dużych sterczy zmniejszona dzięki 5ARI objętość stercza pozwala na długotrwałą skuteczność ARA w poprawie LUTS.

Współczynnik efektywności w stosunku do poniesionych kosztów (cost effectiveness) zwiększa się z podwyższonym stężeniem PSA, jest mniejszy w porównaniu z TURP, ale porównywalny z zabiegami minimalnie inwazyjnymi [15].

Wielu mężczyzn pragnie uniknąć leczenia zabiegowego. Leczenie skojarzone zapewnia im znacznie większą szansę na uniknięcie ostrego zatrzymania moczu w porównaniu z każdą z monoterapii, a w szczególności z ARA.

Leczenie dutasterydem i tamsulozyną, jak udowodniło badanie CombAT, jest pierwszym w historii, w którym przewaga leczenia skojarzonego nad każdą z monoterapii ujawnia się już przed końcem pierwszego roku leczenia.

Leczenie skojarzone 5ARI + ARA jest jedyną kombinacją leków, która udowodniła swą skuteczność w zapobieganiu progresji BPH/ LUTS w długotrwałych obserwacjach.

b. Leki antycholinergiczne + ARA

Zasadność terapii opiera się na jednoczesnej blokadzie receptorów &#aplha;1-adrenergicznych oraz receptorów muskarynowych M2 i M3. Do końca 2009 roku opublikowano wyniki 9 doświadczeń klinicznych w tym zakresie. Wszystkie porównywały leczenie skojarzone z ARA, tylko jedno z tych badań porównywało leczenie skojarzone z placebo i z każdą z monoterapii [16]. Najdłuższe badanie trwało 25 tygodni, wszystkie inne 4-12 tygodni [17].
Roehrborn wykazał, że skuteczność terapii skojarzonej lekami antycholinergicznymi i ARA nie zależy od wielkości gruczołu krokowego [18].

Trzy z tych badań oceniały skuteczność dodania leku antycholinergicznego do ARA w przypadku przetrwałych uporczywych LUTS po samych ARA. Pokazały one znaczną poprawę w dokuczliwości LUTS oraz w jakości życia (zwłaszcza jeżeli udowodniono DO) w stosunku do uprzedniej monoterapii [16]. Nie wykazano natomiast przewagi leczenia skojarzonego nad monoterapią ARA w poprawie LUTS w fazie opróżniania.

Najczęściej stosowanym ARA była tamsulozyna, natomiast w odniesieniu do doksazosyny dysponujemy jedynie ograniczonymi doniesieniami z pojedynczych badań obserwacyjnych.

Wybór optymalnego leku antycholinergicznego nadal pozostaje sprawą otwartą, ponieważ nie dysponujemy badaniami dla darifenacyny, a fesoterodyna była oceniana tylko w jednym badaniu klinicznym u mężczyzn z LUTS [19].

Najlepiej dotychczas skonstruowane badanie VICTOR, oceniające skuteczność i bezpieczeństwo terapii solifenacyną i tamsulozyną, wykazało istotną poprawę w zakresie poprawy objawów w fazie napełniania u mężczyzn z obecną klinicznie znamienną przeszkodą podpęcherzową [20].
Wyniki badań nad terapią skojarzoną lekami antycholinergicznymi i ARA są obiecujące, chociaż brak jest długotrwałych (wieloletnich) badań dotyczących skuteczności leczenia skojarzonego leków antymuskarynowych z ARA, u chorych z BPH i LUTS, takich jakie mamy w przypadku leczenia skojarzonego 5ARI +ARA (badanie MTOPS i CombAT).

Brak jak na razie tabletek łączonych leków z obu grup, ale trwają badania nad ich powstaniem.
Nie ma jak na razie żadnego doświadczenia w łączeniu leków antycholinergicznych z 5ARI i/lub PDE5, które udowadniałyby zasadność takiej kombinacji, niemniej jednak z teoretycznego punktu widzenia taka terapia skojarzona jest możliwa [21].

c. Inhibitory fosfodiesterazy typu 5 (PDE5) + ARA

Tylko trzy doświadczenia kliniczne badały skuteczność i bezpieczeństwo leczenia skojarzonego PDE5 (sildenafil lub tadalafil) i ARA (alfuzosyna lub tamsulozyna) u chorych z BPH i LUTS. Przeprowadzone były na małych grupach chorych przez okres 6-12 tygodni. Leczenie skojarzone poprawiało IPSS, Omax i objętość zalegającego moczu po mikcji lepiej niż każda z monoterapii [17], ale różnica ta była znacząca statystycznie tylko w jednym z nich [23].

d. Leczenie skojarzone BPH i nadciśnienia tętniczego

Jeden z pierwszych &#aplha;-blokerów, doksazosyna w formie szybko działającej (non slow-release), badany był pierwotnie jako lek obniżający ciśnienie tętnicze krwi. Nieco później zaczęto go uważać za lek, który może mieć także korzystny wpływ na LUTS związane z BPH oraz reklamować i stosować jako lek działający na obie jednostki chorobowe jednocześnie w związku z częstym współistnieniem tych chorób u mężczyzn powyżej 50. roku życia. Chociaż obecnie &#aplha;1-blokery nie są uważane za leki pierwszego rzutu w leczeniu nadciśnienia, lansowany uprzednio pogląd ma zadziwiająco długi żywot, zwłaszcza wśród lekarzy rodzinnych i części internistów.

Rycina 10
Według Roehrborn CG. BJU International 2008; 102 (Suppl 2): 1 3-17

Według wspólnej opinii hipertensjologów i urologów pod patronatem obu towarzystw naukowych obie jednostki chorobowe leczone są niezależnie. Jeżeli pacjent z BPH i nadciśnieniem tętniczym trafia do urologa, ten powinien zalecić, jeżeli uzna to za uzasadnione, &#aplha;1-blokery najbardziej uroselektywne, a więc tamsulozynę lub alfuzosynę, i pozostawić leczenie nadciśnienia interniście lub hipertensjologowi, który zastosuje najprawdopodobniej zestaw 2 lub 3 leków, wśród których nie będzie na pewno, przynajmniej w początkowej fazie leczenia, &#aplha;1-blokera obniżającego ciśnienie krwi [24].

Wiedza wynikająca z przedstawionych wyżej doświadczeń klinicznych i rozważań na temat farmakoterapii skojarzonej BPH znalazła odzwierciedlenie w licznych schematach i algorytmach ułatwiających podjęcie decyzji, z których znany jest ten opracowany przez Roehrborna (ryc. 10) [25].

prof. dr hab. n. med. Marek Sosnowski
prof. dr hab. n. med. Zbigniew Wolski
prof. dr hab. n. med. Romuald Zdrojowy
dr hab. n. med. Marcin Słojewski
prof. dr hab. n. med. Piotr Radziszewski
dr hab. n. med. Piotr Chłosta, prof. nadzw., FEBU
dr hab. n. med. Tomasz Drewa, prof. nadzw., FEBU
dr n. med. Tomasz Borkowski