Przegląd Urologiczny 2009/6 (58) wersja do druku | skomentuj ten artykuł | szybkie odnośniki
 
strona główna > archiwum > Przegląd Urologiczny 2009/6 (58) > EUSP - Short Term Visit - Padwa

EUSP - Short Term Visit - Padwa

European Urological Scholarship Programme (EUSP) został ustanowiony przez Europejskie Towarzystwo Urologiczne w 1992 roku. Jego intencją jest, poprzez fundowanie stypendium, umożliwienie rezydentom urologii oraz urologom obserwowania i uczestniczenia w pracy różnych oddziałów urologii w Europie. Ma to na celu wymianę doświadczeń, zarówno klinicznych, jak i naukowych, prowadzącą do poprawy standardów opieki urologicznej w Europie.

EUSP oferuje kilka programów:
- Scholarship (S) - maksimum 1 rok poświęcony badaniom naukowym (podstawowe, kliniczne i eksperymentalne)
- Clinical Research Fellowship (CRF) - 1 rok poświęcony badaniom klinicznym
- Clinical Fellowship (CF) - od 6 tygodni do 3 miesięcy
- Short Term Visit (SV) - maksimum 3 tygodnie
- Visiting Professor Programme (ViPP) - 4-dniowa wizyta.

Dzięki EUSP na przełomie kwietnia i maja bieżącego roku odbyłem 3-tygodniowy staż (Short Term Visit) w szpitalu w Padwie we Włoszech. Obserwacja i czynny udział w codziennej pracy Oddziału Urologii Uniwersytetu w Padwie (Universita' Degli Studi Di Padova, Dipartimento Di Scienze Oncologiche e Chirurgiche, Clinica Urologica, Monoblocco Ospedaliero Via Giustiniani) były dla mnie wielką przyjemnością i dużym doświadczeniem.

Padwa jest jednym z najstarszych miast akademickich. Mieszka w niej około 300 tys. ludzi, w tym około 70 tys. to studenci. W Padwie znajduje się drugi najstarszy uniwersytet na świecie, bardzo dużo muzeów i zabytków, z katedrą św. Antoniego na czele. W Padwie nauki pobierali Mikołaj Kopernik, Jan Kochanowski i Jan III Sobieski, których płyty pamiątkowe i pomniki można odnaleźć w różnych zakątkach tego miasta.

Fotografia 1
St. Anthonio Cathedral
Fotografia 2
University Hospital

Szpital uniwersytecki, położony niemal w centrum starego miasta ("wewnątrz murów" - tak z dumą mówią jego pracownicy), jest największym specjalistycznym ośrodkiem w mieście i jednym z największych w północno-wschodniej części Włoch. Klinika Urologii jest niezależnym pododdziałem Departamentu Onkologii i Chirurgii. Znajduje się w niej 60 łóżek, w tym 8 przezna-czonych jest dla dzieci. Ordynatorem oddziału jest profesor Walter Artibani, bardzo doświadczony i niezwykle sprawny chirurg, którego głównymi zainteresowaniami są szeroko pojęta uro-ginekologia i onkologia. Moim opiekunem podczas pobytu był niezwykle miły, uczynny i pomocny doktor Giacomo Novara.

Dzień pracy w klinice rozpoczyna się około 8 rano, chociaż nie ma wyznaczonych ścisłych godzin. Zależą one głównie od liczby pacjentów i innych obowiązków. Natomiast najważniejsze na początku dnia jest to, aby być na czas, kiedy zaczynają się operacje (ok. 9 rano). Chorzy, którzy mają być operowani, są badani i oceniani dzień wcześniej przez rezydentów. Jednak zdecydowana większość z nich była już wcześniej kwalifikowanadooperacjiwporadniachurologicznych, głównie przez specjalistów z kliniki. Jeżeli rezydenci mają jakiekolwiek wątpliwości, zgłaszają je rano (od ok. 7) zastępcy ordynatora, doktorowi Cavalieri. Jeśli po tym spotkaniu wątpliwości wciąż występują, to o opinię i ostateczne rozwiązanie proszony jest profesor Artibani.

Fotografia 3
Profesor Walter Artibani

Blok operacyjny znajduje się na tym samym piętrze. Składają się na niego trzy główne sale operacyjne (jedna pediatryczna), dwie przeznaczone do endourologii i po jednej do ESWL, PCNL i urodynamiki. Średnio w ciągu jednego dnia wykonywanych jest około 30 procedur, w tym około 6 "dużych" operacji. W każdy poniedziałek po zakończeniu pracy w bloku operacyjnym odbywa się główny obchód, prowadzony przez profesora.

Klinika jest znana z operacji wykonywanych z użyciem robota. Jest wyposażona w najnowszego robota da Vinci. Był to mój pierwszy kontakt z takim urządzeniem. Obserwowanie przygotowań do operacji i samej operacji zrobiło na mnie ogromne wrażenie. Da Vinci robotic system jest powszechnie wykorzystywany do prostatektomii radykalnych oraz operacji uro-ginekologicznych. Profesor Artibani jest europejskim liderem w wykonywaniu wyżej wymienionych operacji - przeprowadził już około 400 prostatektomii radykalnych.

Podczas mojego pobytu miałem przyjemność obserwować robota "w akcji" właściwie codziennie. Niezwykłe wrażenie robił na mnie widok tej maszyny w rękach tak doświadczonego chirurga, który potrafiłwykorzystaćwpełniniezwykłemożliwości,jakieonadaje.Zaskoczony byłem jednak czasem przygotowania do operacji. Znieczulenie i ułożenie chorego oraz podłączenie robota i wprowadzenie trokarów trwa około 1,5 godziny. Sama operacja w wykonaniu profesora to już zaledwie około 60 minut. Z uwzględnieniem cierpliwych i wyczerpujących odpowiedzi na zadawane pytania i wyjaśnianiem poszczególnych jej etapów. Do RP z użyciem robota kwalifikowanisąnajczęściej młodsi chorzy (<65 r.ż.), z niskim stopniem zaawansowania nowotworu (cT1-T2b) oraz niedużym sterczem (<50-60 ml). Limfadenektomia wykonywana jest wówczas, gdy ryzyko zajęcia węzłów chłonnych wynikające z tabel Partina jest większe niż 7-10%. Jeżeli jednak śródoperacyjnie pojawiają się jakiekolwiek wątpliwości dotyczące węzłów chłonnych, to limfadenektomia jest również wykonywana. Cewnik usuwa się po około 14 dniach od operacji. Poprzedzone jest to cystografią, by stwierdzić, czy nie ma wycieku w okolicy zespolenia pęcherzowo-cewkowego.

Fotografia 4
Robot da Vinci
Rycina 1
Padovian neoblader (Vesica Ileale Padovana - VIP)
Fotografia 5
 

W trakcie mojego pobytu widziałem również wiele prostatektomii otwartych, wykonywanych głównie przez profesora i jego zastępcę. Uwagę moją zwróciło częste użycie noża harmonicznego nawet podczas przecinania splotu żyły grzbietowej prącia - z bardzo dobrym efektem hemostatycznym.

Niestety nie miałem okazji obserwować operacji nietrzymania moczu i rekonstrukcyjnych miednicy mniejszej, gdyż właśnie podczas mojego pobytu trwały negocjacje z dyrekcją szpitala dotyczące wyboru materiałów do tego typu zabiegów. Normalnie te operacje, z których profesor Artibani słynie, stanowią około 25% wszystkich procedur wykonywanych w klinice. Oprócz prostatektomii radykalnych widziałem laparoskopowe nefrektomie oraz otwarte operacje oszczędzające nerkę (NSS).

Miałem również przyjemność obserwować (po raz pierwszy w życiu) oraz uczestniczyć w operacjach, podczas których wykonywany był pęcherz typu VIP - Vesica Ileale Padovana (zaproponowany przed wielu laty przez profesora Pagano). W jego tworzeniu profesor ma ogromne doświadczenie (co widać w niezwykle precyzyjnych i pewnych manewrach oraz szyciu), gdyż wykonał ich prawie 500. Do jego konstrukcji używa się około 60 cm jelita cienkiego (ok. 20 cm od zastawki krętniczo-kątniczej). Po detubularyzacji jelito jest tak formowane i zszywane, aby przypominało kształtem piłkę tenisową, co ma zapewnić zbliżony do naturalnego pęcherza układ włókien mięśniowych. Bardzo ważną częścią cystektomii jest limfadenektomia, wykonywana ze szczególną uwagą i starannością. Usuwane są węzły biodrowe wspólne, zewnętrzne, zasłonowe i dostępne okołoaortalne (maksymalnie wysoko).

Fotografia 6
Dr Giacomo Novara z autorem

Interesującym doświadczeniem była również obserwacja (też pierwszy raz w życiu) operacji żylaków powrózka nasiennego. Operację tę wykonuje się w klinice tylko sposobem skleroterapii wstępującej. Jest to procedura wykonywana w ramach jednodniowej hospitalizacji - szybka, dość prosta i efektywna.

Podsumowując chciałbym podkreślić, że spędziłem wspaniałe 3 tygodnie w Klinice Urologii w Padwie. Miałem okazję obserwować wiele ciekawych operacji (często pierwszy raz w życiu), w niektórych z nich uczestniczyć, spotkać się i rozmawiać z liderami światowej urologii oraz poznać wielu interesujących ludzi. Te 3 tygodnie spędzone w klinice były dla mnie nie tylko przyjemnością, ale również wielkim doświadczeniem.

W wolnych chwilach mogłem podziwiać (częściowo na rowerze) przepiękne miasta i miejsca Italii (Padwa, Wenecja, Werona, Florencja, Toskania, jezioro Garda), pomimo nie najlepszej (ku mojemu wielkiemu zaskoczeniu) pogody, oraz rozkoszować się wyśmienitą kuchnią włoską.

Chciałbym wyrazić moją wdzięczność Europejskiemu Towarzystwu Urologicznemu za przyznanie mi stypendium, dzięki któremu mogłem pojechać do Padwy. Chciałbym również zachęcić innych urologów do korzystania z tej formy wymiany i zdobywania doświadczenia.

lek. med. Łukasz Nyk
Klinika Urologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego
I Zespół Dydaktyki Urologicznej
Oddział Urologii Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie
kierownik kliniki i ordynator oddziału: prof. dr hab. n. med. Andrzej Borówka