| ||||||||
Komentarz do artykułu "Potencjalne możliwości zapobiegania rakowi stercza" autorstwa Miłosza Jasińskiegoi Tomasza DrewyChemoprewencja raka stercza stała się zagadnieniem klinicznym od momentu wydania przez Amerykańskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej oraz Amerykańskie Towarzystwo Urologiczne zaleceń dotyczących stosowania inhibitorów 5-&-reduktazy [1]. Ocena efektów chemoprewencji raka stercza jest zagadnieniem równie trudnym co kontrowersyjnym. Składa się na to kilka przyczyn. Przede wszystkim brak jest mocnych dowodów skuteczności chemo-prewencji. Druga przyczyna dotyczy samego celu chemoprewencji, czyli raka stercza. Trzecia zaś związana jest ze skutkami ubocznymi stosowania chemoprewencji. Dowody świadczące o skuteczności chemoprewencji są nadal niedostateczne, mimo prowadzenia wielu badań randomizowanych. Nie ma skutecznych narzędzi przewidujących długość życia osób zdrowych. Możemy w tym zakresie opierać się na wyliczeniach w oparciu o dane statystyczne, których zdolność przewidywania spodziewanej długości życia jest nadal niedoskonała. Nie można dzięki nim przewidzieć, czy dany pacjent umrze z powodu raka stercza, bo w czasie podjęcia próby chemoprewencji nie wiadomo, czy zagrożenie stanowi rak stercza, który będzie istotny bądź nieistotny klinicznie [2, 3]. Rak stercza jest chorobą o nie do końca poznanej biologii. Odsetek raków stercza w badaniach autopsyjnych sięga nawet 70%. 15-30% (nawet 34%) raków stercza u mężczyzn powyżej 50. roku życia jest nieistotnymi nowotworami, których szanse zdiagnozowania są minimalne [4]. W związku z postępem badań nad starzeniem się komórek wprowadzono pojęcie nowotworu wieku podeszłego. Biologia tych nowotworów jest inna niż w przypadku nowotworów występujących w młodym wieku [5]. Wydaje się, że rak stercza występujący u mężczyzn w podeszłym wieku jest dobrym tego przykładem. Nasuwa się pytanie, czy w takich wypadkach mamy do czy-nienia z rakiem, czy też jest to fizjologiczna cecha starości organizmu. Może należałoby inaczej definiowaćrakasterczawystępującego w wieku starym, a co ważniejsze, czy ten rak ma być celem chemoprewencji& Żeby można było określić rzeczywiste działanie chemoprewencyjne inhibitorów 5-&-reduktazy, należałoby wiedzieć, ilu klinicznie istotnym rakom zapobiega chemoprewencja, a tego nie wiadomo [1]. Odsetek działań ubocznych związanych ze stosowaniem inhibitorów 5-&-reduktazy jest duży. Działania uboczne są szczególnie dotkliwe u mężczyzn w średnim wieku. Choć dowiedziono, iż chemoprewencja raka stercza przedłuża życie, podobnie jak ma to miejsce w przypadku szczepień ochronnych, to częstość występowania działań ubocznych w wyniku stosowania chemoprewencji jest o wiele wyższa niż w przypadku stosowania szczepień. Wydaje się uzasadnione bardzo ostrożne podejście Autorów do zagadnień chemoprewencji raka stercza. W odróżnieniu do chemoprewencji stosowanie szeroko pojętej prewencji przeciwnowotworowej jest celowe i przynosi wiele korzyści, wpływając nie tylko na zmniejszenie liczby zachorowań na choroby nowotworowe. Zdrowy tryb życia oraz odpowiednie odżywianie zapobiega poza chorobami nowotworowymi również innym schorzeniom, np. układu krążenia czy cukrzycy typu 2. Wydaje się, iż w przypadku niedostatecznej wiedzy na temat biologii raka stercza stosowanie chemoprewencji raka stercza powinno być ograniczone do niezbędnego minimum, tak jak proponują Autorzy.
prof. dr hab. n. med. Zbigniew Wolski Piśmiennictwo
1. Kramer BS, Hagerty KL, Justman S, Somerfield M, Albertsen PC, Blot WJ, Carter HB, Costantino JP, Epstein JI, Godley PA, Harris R, Wilt TJ, Wittes J, Zon R, Schellhammer P. Use of 5-alfa-Reductase Inhibitors for Prostate Cancer Chemoprevention: American Society of Clinical Oncology/American Urological Association 2008 Clinical Practice Guideline. J Clin Oncol 2009;27:1501-1516. |
