Przegląd Urologiczny 2007/2 (42) wersja do druku | skomentuj ten artykuł | szybkie odnośniki
 
strona główna > archiwum > Przegląd Urologiczny 2007/2 (42) > Rak gruczołu krokowego

Rak gruczołu krokowego

J Urol 2004 Dec; 172(6 Pt 1): 2193-2196

Charakterystyka raka gruczołu krokowego i zmian stężeń PSA u chorych objętych badaniem przesiewowym, wobec których zastosowano strategię bacznej obserwacji

Prostate cancer characteristics and prostate specific antigen changes in screening detected patients initially treated with a watchful waiting policy

de Vries SH, Raaijmakers R, Kranse R, Blijenberg BG, Schroder FH From the Departments of Urology (SHdV, FHS) and Clinical Chemistry (BGB), Erasmus Medical Center and Comprehensive Cancer Center (RK), Rotterdam, The Netherlands

Autorzy artykułu poddali ocenie charakterystykę raka stercza (PCa) i zmian wartości stężeń PSA u mężczyzn objętych badaniem przesiewowym, wobec których zastosowano początkowo strategię bacznej obserwacji. Mężczyzn z histologicznie potwierdzonym PCa i wartością PSA< 10 ng/mL wyselekcjonowano z the European Randomized Study of Screening for Prostate Cancer, Section of Rotterdam. Postępowanie metodą bacznej obserwacji zostało pozostawione do decyzji każdego chorego. Ocenie poddawano wzrost stężeń PSA i czas podwojenia wartości PSA (PDSdt). Analizą łączną objęto 191 chorych, w średnim wieku 69 lat i średnim stężeniem PSA 3,9 ng/mL. U 92,6% z nich stopień złośliwości według punktacji Gleasona oceniono na 3+3= 6; 133 mężczyzn obserwowano ponad 12 miesięcy: u 35 (29,2%) z nich nie wykazano wzrostu stężenia PSA, 85 chorych osiągających podwyższenie stężenia PSA wykazało średnią wartość PSAdt 9,7 (od 0,3 do 155). Zmianą sposobu leczenia objęto 30 chorych. Zdaniem autorów opracowania, baczna obserwacja pozostaje nadal kontrowersyjną strategią postępowania u chorych dotkniętych rakiem gruczołu krokowego. Niemniej, u wyselekcjonowanych chorych, zwłaszcza u tych, u których PCa został rozpoznany w wyniku badań przesiewowych, wydaje się istnieć podgrupa mężczyzn ze stabilną lub nawet obniżającą się z czasem wartością PSA. Właśnie ci chorzy mają szansę odniesienia największych korzyści z postępowania metodą bacznej obserwacji lub istotnego w czasie odroczenia leczenia.


Nat Clin Pract Urol 2004; 1(1): 12-13

Czy wszyscy mężczyźni z osoczowym stężeniem PSA 4,0 ng/mL lub poniżej tej wartości powinni być poddawani biopsji gruczołu krokowego?

Should Men With Serum PSA Levels of 4.0 ng/mL or Less Undergo a Prostate Biopsy?

J Brantley Thrasher, William L Valk Department of Urology, and Operative Services, at the University of Kansas Medical Center

Ogólnie przyjętą normą wśród lekarzy klinicystów jest zakwalifikowanie do biopsji gruczołu krokowego i wykonanie jej u mężczyzn wykazujących wartość stężenia PSA _ <4 mg/mL. Niemniej, w dalszym ciągu czekamy na opublikowanie wyników badań prospektywnych wskazujących na przepowiadającą wartość stężenia PSA poniżej tego progu. Autorzy opracowania poddali analizie częstość występowania raka gruczołu krokowego u mężczyzn z PSA _ <4,0 ng/mL. Wartość PSA i badanie metodą DRE (ang. digital recital examination) wykonywano co roku przez 7 lat u 18,882 mężczyzn objętych próbą the Prostate Cancer Prevention Trial. PCPT jako badanie trzeciej fazy przeprowadzone metodą doboru losowego, podwójnie ślepej próby i kontrolowane placebo zostało zaprojektowane celem oceny skuteczności codziennej terapii finasterydem względem redukcji częstości zachorowania na raka gruczołu krokowego. Analizie poddano podgrupę z kohorty otrzymującej placebo, dla oceny wartości przepowiadaj ącej stężenia PSA _ <4,0 ng/mL. Mężczyźni z grupy placebo, u których wartość PSA nigdy nie przekroczyła 4,0 ng/mL i którzy nigdy nie byli poddani biopsji gruczołu krokowego ani przezcewkowej elektroresekcji gruczolaka stercza oraz u których stwierdzano wyłącznie prawidłowe wyniki DRE zostali włączeni do podgrupy poddanej analizie. Biopsję stercza oraz ponowne oznaczenie stężenia PSA wykonywano pod koniec badania. Wartość przepowiadającą stężenia PSA w surowicy w wykrywaniu raka gruczołu krokowego wyliczano po zakończeniu badania. Wartość ta była definiowana jako prawdopodobieństwo wykrycia choroby podczas biopsji wykonanej na zakończenie badania, jeżeli stężenie PSA zawierało się we wcześniej określonym przedziale. 2950 mężczyzn spełniło kryteria włączenia do badania i wyrazi ło zgodę na poddanie się biopsji stercza. Wiek tych mężczyzn zawierał się w przedziale 62-91 lat. Raka gruczołu krokowego wykryto u 449 (15%) z nich. Mężczyźni, u których stwierdzono raka gruczołu krokowego, osiągali wyższe wartości PSA w porównaniu z tymi, u których raka nie wykryto (odpowiednio 1,78 vs 1,34 ng/ml, p<0,001). Wyniki badania wskazały na wzrost ryzyka rozwoju raka wraz ze wzrostem stężenia PSA z 6,6% u mężczyzn z PSA _ < 0,5 ng/mL do 26,9% u mężczyzn z PSA od 3,1 do 4,0 ng/mL (szansa rozwoju raka gruczołu krokowego od 1,66 na jednostkę wzrostu osoczowego PSA; CI 1,50 do 1,85). Mężczyźni z dodatnim wywiadem rodzinnym (ojciec, brat, bracia, syn lub synowie) wykazali istotnie wyższe ryzyko rozwoju raka (p=0,004). U wszystkich chorych stwierdzono nowotwór w stopniu zaawansowania klinicznego T1 i stopniu złośliwości określonym przez punktację Gleasona pomiędzy 2 a 9. Wykazano wprost proporcjonalną zależność pomiędzy wartością PSA sur. a wysokim stopniem złośliwości nowotworu (high-grade) (Gleason score _ >7, 2,10 na jednostkę wzrostu wartości PSA sur.; 95% Cl 1,66 do 2,65). Wyniki badań wskazują na istotną powszechność raka gruczołu krokowego u mężczyzn z wartościami stężenia PSA w surowicy uważanych za prawidłowe. W tej grupie, wykryty rak stercza może również wskazywać wysoki potencjał onkologiczny (high-grade).


J Urol 2006; 176(4): 1409-1414

Czy ekspresja białka E-kadheryny może być predyktorem leczenia metodą radioterapii ratującej życie u chorych na raka gruczołu krokowego

E'Cadherin Protein Expression Predicts Prostate Cancer Salvage Radiotherapy Outcomes

Ray ME, Mehra R, Sandler HM, Daignault S, Shah RB Departments of Radiation Oncology, Pathology and Urology, and Biostatistics Core, Comprehensive Cancer Center, University of Michigan, Ann Arbor, Michigan

Radykalne wycięcie gruczołu krokowego jest standardową i najlepszą metodą leczenia chorych na raka stercza ograniczonego do narządu. Mimo radykalnego leczenia chirurgicznego około 30% leczonych rozwija po latach wznowę biochemiczną manifestującą się wzrostem stężenia PSA, przy braku klinicznych i radiologicznych cech nawrotu raka. Retrospektywna analiza danych pochodzących z wielu ośrodków sugeruje, że zastosowanie u tych chorych ratującej radioterapii pozwala osiągnąć poziom trwałego, wolnego od progresji raka przeżycia u około 40-50% z nich. U mężczyzn rozwijających wznowę miejscową istnieje rzeczywista szansa wyleczenia, w przeciwieństwie do grupy, u której stwierdza się subkliniczne zmiany przerzutowe. Dlatego istotne wydaje się udoskonalenie metod identyfikacji chorych, którzy odniosą największą korzyść z leczenia uzupełniającego. Wartość stężenia PSA przed radioterapią z pól zewnętrznych (EBRT), czas podwojenia PSA (PSAdt), punktacja Gleasona, obecność dodatniego marginesu chirurgicznego oraz ekspansja pozasterczowa raka gruczołu krokowego (np. naciekanie pęcherzyków nasiennych) wykazują ścisłą zależność z przeżyciem wolnym od progresji raka. Autorzy opracowania poddali ocenie zależność pomiędzy ekspresją E-kadheryny a uznanymi czynnikami prognostycznymi raka stercza u chorych poddanych radioterapii ratującej życie (salvage EBRT). Badaniem objęto chorych ze wznową biochemiczną raka gruczołu krokowego, poddanych wcześniej radykalnemu wycięciu stercza. Postuluje się, że zmiana ekspresji E-kadheryny może mieć związek z inwazją nowotworową oraz fenotypem "przerzutowym". Do obserwacji włączono 37 chorych, średni okres obserwacji po zakończeniu EBRT wynosił 40 miesięcy, średni wiek chorych w czasie przypadającym na radykalną prostatektomię i EBRT wynosił odpowiednio 60,8 i 63,5 lat, natomiast średni okres pomiędzy leczeniem chirurgicznym a napromienianiem 25 miesięcy. Spośród wszystkich 37 chorych u 25 (68%) z nich stwierdzono aberrację ekspresji E-kadheryny. U pozostałych ekspresja była prawidłowa. W badanej grupie nie wykazano znamiennie statystycznej zależności pomiędzy punktacją Gleasona, naciekaniem pozatorebkowym raka, dodatnim marginesem chirurgicznym, wartością stężenia PSA przed operacją, przed EBRT, hormonoterapią, dawką EBRT a ekspresją E-kadheryny. Zależność taką wykazano natomiast pomiędzy ekspresją białka E-kadheryny a naciekaniem pęcherzyków nasiennych. Przeżycie 2-letnie bez wznowy biochemicznej wykazano u 55% chorych z aberracją ekspresji E-kadheryny i u 92% z prawidłową ekspresją E-kadheryny. Zdaniem autorów artykułu, u chorych rozwijających wznowę biochemiczną po prostatektomii i wykazujących aberrację E-kadheryny istnieje bardzo wysokie prawdopodobieństwo subklinicznego rozsiewu choroby i tym samym konieczność rozważenia wczesnego ustalenia terapii ogólnoustrojowej. Dlatego wydaje się, że E-kadheryna może pretendować do miana istotnego kliniczne czynnika przepowiadającego strategię postępowania u chorych ze wznową biochemiczną raka gruczołu krokowego.